Đăng Ký Trị LiệuĐiều trị tăng huyết áp (THA) không chỉ gói gọn ở trong một đất nước, một thành phố hay tổ chức, cá nhân. Đây là vấn đề toàn cầu và là nguyên nhân phát triển bệnh tật thậm chí gây tử vong với con số lên tới hàng chục triệu người mỗi năm. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp mọi kiến thức về điều trị THA cần thiết cho bạn.
Điều trị tăng huyết áp: Hiểu đúng về căn bệnh cho điều trị hiệu quả
Làm rõ các khái niệm về tăng huyết áp sẽ giúp chúng ta hiểu đúng về tác động của nó đến cơ thể và cách điều trị hiệu quả đối với căn bệnh này.
Lịch sử của khái niệm và phép đo huyết áp
Lịch sử của khái niệm và phép đo huyết áp (HA) được diễn ra với nhiều nhà khoa học tham gia và đóng góp.
- Đầu thế kỷ 17, những thắng lợi lớn trong các cuộc tranh luận khoa học đã đạt được bởi Sir. William Harvey. Ông là người nêu cao tuyên bố có một lượng máu hữu hạn lưu thông trong cơ thể chỉ theo một hướng.
- Vào những năm đầu thế kỷ 18, Mục sư Stephen Hales đã báo cáo thử nghiệm phép đo xâm lấn đầu tiên. Các thí nghiệm này được áp dụng ở ngựa và các động vật nhỏ hơn.
- Năm 1881, chiếc máy đo HA không xâm lấn đầu tiên được chế tạo bởi nhà khoa học người Áo gốc Do Thái Von Basch.
- Năm 1896, nhà phát minh người Ý Scipione Riva-Rocci đã phát triển thêm máy đo HA thủy ngân, gần giống như chúng ta biết ngày nay.
Máy đo huyết áp ban đầu chỉ có thể sử dụng để xác định HA tâm thu. Việc quan sát sự biến mất của mạch thông qua đánh trống ngực sẽ chỉ cho phép bác sĩ đo quan sát được thời điểm động mạch bị co thắt hoàn toàn. Nikolai Korotkoff là người đầu tiên quan sát được âm thanh do sự co thắt động mạch vào năm 1905. HA tâm trương khi đó được xác định ở phase cuối cùng trong 5 phổ âm thanh. Từ đó, các dòng máy đo huyết áp được hoàn thiện dần và cho độ chính xác cao hơn.
Huyết áp và vai trò quan trọng trong cơ thể
Huyết áp đóng vai trò rất quan trọng trong cơ thể. Nó là thước đo quan trọng để tính áp lực mà máu đẩy vào thành mạch và các tĩnh mạch trong quá trình tuần hoàn máu.
HA tăng hay giảm quyết định rất nhiều trong việc theo dõi các dạng bệnh lý khác nhau. Ngưỡng HA được sử dụng như một phép đo cho phép trong hầu hết các loại bệnh. Điều này giúp các bác sĩ phân loại mức độ và xây dựng lộ trình điều trị chuẩn xác hơn.
Tăng huyết áp và nguyên nhân gây ra
Bệnh lý phổ biến và gặp nhiều nhất trên toàn cầu là tăng huyết áp . Nó thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với sức khỏe nếu không được kiểm soát.
Yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng trong khả năng xuất hiện của THA. Các gen có thể góp phần tạo ra cấu trúc và hoạt động của hệ thống tạo áp lực máu, dẫn đến khả năng THA.
Lối sống không lành mạnh cũng góp phần đáng kể vào việc THA. Thức ăn giàu muối, chất béo và đường có thể làm tăng áp lực trong mạch máu. Thiếu vận động gây béo phì cũng làm chậm trao đổi chất và tác động xấu tới tuần hoàn.
Stress và tình trạng tâm lý là các yếu tố gián gián tiếp tăng áp lực máu. Khi bạn cảm thấy căng thẳng và lo âu, cơ thể có thể sản xuất ra các chất gây co thắt mạch máu và THA. Ngoài ra, các bệnh lý như tiểu đường, bệnh thận, bệnh tim mạch và tăng lipid máu cũng có thể gây ra THA theo những cách khác nhau.
Những tác hại của tăng huyết áp đối với sức khỏe
Cao huyết áp (CHA) gây ra khá nhiều tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Nếu không được kiểm soát, CHA có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, thúc đẩy các yếu tố bệnh lý, thậm chí trực tiếp đe dọa đến tính mạng.
Một số bệnh lý nghiệm trọng do CHA có thể kể ra là: đột quỵ, suy tim, thận mạn, rối loạn chức năng và ảnh hưởng nặng nề tới thai kỳ (tiền sản giật, sinh non, thai chết lưu).
Đo và theo dõi huyết áp
Đo HA thường xuyên được khuyến nghị bởi các tổ chức quốc tế như Liên Ủy tim mạch & Thận Hoa Kỳ. Bằng cách này, chúng ta có thể dễ dàng kiểm soát HA hơn. Dựa trên các phân độ tăng huyết áp và lắng nghe cơ thể, từ đó đưa ra các quyết định chăm sóc tại nhà, uống thuốc khẩn cấp hay sơ cấp cứu.
Một số lưu ý đo và theo dõi HA định kỳ:
- Đặt lịch (tại nhà và bệnh viện) và ghi chép đầy đủ chỉ số.
- Không đo HA khi quá no hoặc quá đói.
- Nên đo cùng thời điểm một ngày và 2 lần liên tiếp để tính chỉ số trung bình gián đoạn.
- Đo đúng tư thế, nằm hoặc ngồi, thả lỏng cánh tay, điều hòa nhịp thở.
- Không sử dụng chất kích thích như thuốc lá, cafe, rượu bia trước khi đo.
Các phương pháp điều trị tăng huyết áp
Các phương pháp điều trị THA sẽ xoay quanh các nội dung cơ bản: thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, trị liệu hoặc can thiệp y tế.
Điều trị thay đổi lối sống
Tập thể dục và luyện tập thể thao đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát THA. Hoạt động thể chất đều đặn giúp tăng cường sức khỏe tim phổi. Ngoài ra còn hỗ trợ, củng cố quá trình tuần hoàn và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Đi bộ, bơi lội, yoga,… giúp giảm áp lực máu và tạo ra lợi ích to lớn cho sức khỏe.
Thực phẩm có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Thay đổi chế độ ăn uống để giảm muối, chất béo và đường rất quan trọng. Thực đơn nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu kali và canxi có thể giúp kiểm soát HA.
Căng thẳng có thể tác động đến huyết áp. Việc học cách quản lý căng thẳng thông qua yoga, thiền, tập thể dục, và hoạt động giải trí có thể giúp giảm áp lực máu. Tìm cách dành thời gian cho sở thích cá nhân, du lịch, và giải trí có thể giúp bạn giảm căng thẳng hàng ngày.
Thuốc điều trị tăng huyết áp
Thuốc điều trị THA được chia ra thành 2 loại: thuốc hàng ngày và thuốc khẩn cấp. Thuốc CHA uống hàng ngày bao gồm các loại thuốc ức chế men chuyển, ức chế thụ thể angiotensin II, thuốc lợi tiểu…v.v..
Sử dụng thuốc điều trị THA hàng ngày là cách hữu hiệu trong việc hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Lợi ích chính giúp làm giãn mạch máu, bài tiết thải độc tố và tăng cường tuần hoàn máu.
Thuốc điều trị khẩn cấp được sử dụng trong các trường hợp HA tăng đột ngột. Khi đó, chỉ số HA có thể vượt quá mức độ 2 và tịnh tiến mức độ 3 là ngưỡng cấp cứu. Những loại thuốc này giúp hạ áp lực thành mạch nhanh chóng về ngưỡng chấp nhận.
Các biện pháp can thiệp sẽ được đưa ra tùy vào thể trạng và tình hình người bệnh. Tuy nhiên, nếu không được xử lý và kiểm soát đúng cách sẽ dẫn tới tác dụng phụ nguy hiểm. Người bệnh có thể gặp phải các chứng suy tim thận, hô hấp, tai biến mạch máu não.
Trị liệu điện sinh học
Hiện nay, đã có thêm nhiều những phương pháp trị liệu không xâm lấn tiên tiến. Tiêu biểu phải kể đến phương pháp trị liệu điện sinh học. Phương pháp này trực tiếp kích thích dòng điện sinh học trong cơ thể, giúp khí huyết lưu thông, tăng cường chuyển hóa, hệ miễn dịch và đề kháng cơ thể, giúp tái tạo tế bào giảm xơ vữa. Nó được kiểm chứng cho hiệu quả tối ưu trong điều trị HA và các chứng bệnh liên quan.
Điểm đặc biệt của trị liệu điện sinh học là không dùng thuốc. Do vậy, bệnh nhân hoàn toàn yên tâm không phải lo ngại về những tác dụng phụ có thể xảy ra.
Các câu hỏi thường gặp về tăng huyết áp và điều trị
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp xoay quanh vấn đề THA
- Hỏi: HA có tăng sau khi ăn?
Đáp: HA chắc chắn tăng lên sau khi ăn. Sau khi thức ăn được hấp thụ, dạ dày hoạt động mạnh sẽ đòi hỏi tim bơm lượng máu nhiều hơn. Theo khuyến cáo ở trên bạn không nên đo HA ngay sau khi ăn. Chỉ số đo sai lệch có thể dẫn đến điều trị sai cách.
- Hỏi: Thời điểm nên uống thuốc CHA là khi nào?
Đáp: Nên uống thuốc CHA vào một thời điểm cố định trong ngày. Cần theo dõi, đo kết quả trước và sau khi uống thuốc.
- Hỏi: HHA bằng nước chanh có hiệu quả không?
Đáp: Uống nước chanh cũng là một biện pháp HHA có thể thực hiện mỗi ngày.
- Hỏi: Thực phẩm nào HHA ngay lập tức?
Đáp: Không có thực phẩm nào giúp HHA ngay lập tức. Tuy nhiên vẫn có các thực phẩm giúp cho HA ổn định hơn về lâu dài.
- Hỏi: Nhịn đói có thực sự giúp giảm HA?
Đáp: Việc ăn ít bữa hơn hoặc nhịn đói thực sự có hiệu quả trong việc giảm HA. Tuy nhiên, tránh lạm dụng vì có thể gây ra rối loạn huyết áp và các biến chứng suy tim thận đi kèm.
Điều trị tăng huyết áp ở các độ tuổi khác nhau
CHA thường được xem là chứng bệnh của người già. Khi tuổi tác gia tăng, các bộ phận hoạt động đòi hỏi lượng máu và dưỡng chất bổ sung nhiều hơn. Hoặc cũng có thể do tiền sử bệnh lý dày hơn theo thời gian.
Những yếu tố này khiến điều trị CHA phức tạp hơn vì cần sàng lọc dựa trên nhiều yếu tố.
Dòng điện sinh học suy yếu khiến khả năng vận động và chuyển hóa ở người cao tuổi cũng giảm sút. Chế độ ăn uống và biện pháp tập luyện thường xuyên chỉ hỗ trợ phần nào trong điều trị. Thuốc CHA trở thành dược phẩm sử dụng hàng ngày vẫn luôn có những tác dụng phụ nhất định.
Cùng với sự chuyển vần thời đại, do lối sống và nhiều các tác nhân gây hại từ môi trường, khí hậu, thực phẩm, số lượng người <60 tuổi mắc các chứng bệnh liên quan đến THA ngày càng nhiều. Dù cơ chế phục hồi sau THA ở người trẻ tốt hơn so với người già nhưng vẫn tồn tại nguy cơ biến chứng bệnh. Việc thay đổi lối sống lành mạnh ngay từ sớm thực sự rất cần thiết.
Dù bạn ở độ tuổi nào, tư vấn y tế rất quan trọng trong việc quyết định điều trị THA. Sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế giúp đảm bảo hiệu quả điều trị chính xác dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn.
Tổng kết điều trị tăng huyết áp
Điều trị tăng huyết áp là một quá trình dài và đòi hỏi sự kiên trì từ người bệnh. Không chỉ có những thay đổi lối sống tích cực như tập thể dục đều đặn, điều chỉnh chế độ ăn uống và quản lý căng thẳng, mà còn cần sự hiểu biết về cách sử dụng thuốc chống tăng huyết áp nếu được chỉ định.
Việc duy trì sự theo dõi đều đặn và thường xuyên với bác sĩ giúp đảm bảo HA của bạn đang được kiểm soát tốt. Từ đó giảm các nguy cơ và tình trạng biến chứng. Bác sĩ sẽ theo dõi tình hình sức khỏe của bạn và điều chỉnh liệu pháp điều trị nếu cần. Sự cam kết và tuân thủ đúng hướng dẫn sẽ giúp bạn giảm nguy cơ các biến chứng và duy trì sức khỏe tim mạch tốt.
