Viêm xoang là căn bệnh phổ biến ở những đất nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa như Việt Nam. Bài viết này sẽ nêu mọi khái niệm viêm xoang từ A-Z, các biện pháp chữa trị, phòng ngừa cũng như các lưu ý khi thực hiện các biện pháp đó.
Chữa viêm xoang: Từ A đến Z
Viêm xoang là một vấn đề sức khỏe phổ biến mà hàng triệu người trên khắp thế giới phải đối mặt hàng ngày. Triệu chứng nhức đầu, chảy mũi, và áp lực trong vùng xoang có thể gây ra sự không thoải mái và giảm chất lượng cuộc sống.
Định nghĩa viêm xoang
Bệnh nhân chẩn đoán viêm xoang tại Việt Nam chiếm đến gần 30% số người đi khám tai mũi họng. Điều này cho thấy khả năng lây lan tăng mạnh của viêm xoang.
Viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm ở các hốc chứa không khí, còn được gọi là xoang trên vùng mặt. Cơ chế hô hấp của con người là lấy oxi bằng cách hít thở. Xoang có trách nhiệm giữ không khí, làm ẩm và ấm không khí trước khi đưa xuống phổi.
Nguyên nhân gây viêm xoang
Nguyên nhân gây ra viêm xoang bao gồm các yếu tố: cấu trúc xoang khiếm khuyết, tác nhân dị ứng bên ngoài và các yếu tố bệnh lý khác.
Cấu trúc xoang khiếm khuyết
Viêm xoang có thể liên quan bởi yếu tố cấu trúc xoang khiếm khuyết. Các trường hợp lệch vách ngăn, thoái hóa niêm mạc gây polyp mũi có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm xoang. Viêm xoang cũng có thể do chấn thương gây biến dạng xoang, máu tụ trong xoang.
Tác nhân dị ứng bên ngoài
Xoang có thể bị viêm bởi các tác nhân bên ngoài (dị nguyên) lọt vào khi hít thở. Sưng viêm khiến lớp niêm mạc xoang dày lên, tăng ứ dịch nhầy và tắc nghẽn lộ tuyến thải dịch từ xoang ra hốc mũi. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng xoang.
Môi trường ô nhiễm là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh viêm xoang.
Đặc biệt là tại các đô thị lớn và khu vực công nghiệp với nhiều nhà máy hoạt động.
Môi trường nhiều bụi và dị nguyên tạo điều kiện thuận lợi cho viêm nhiễm trong các xoang mũi.
Các yếu tố bệnh lý khác
Một số bệnh lý có thể gây ra viêm xoang như trào ngược dạ dày, bội nhiễm cảm cúm, đau răng. Trào ngược dạ dày khiến axit có thể di chuyển đến mũi và xoang khi ngủ. Bội nhiễm cảm cúm gây chảy mũi, kết hợp với không khí bẩn tạo môi trường phát triển viêm xoang. Ổ viêm ở cuống răng có thể lây lan sang niêm mạc ở xoang hàm.
Cách phân biệt viêm xoang với các bệnh lý khác
Viêm xoang có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác, chẳng hạn như:
- Cảm lạnh: Cảm lạnh thường gây ra các triệu chứng tương tự như viêm xoang, bao gồm sổ mũi, nghẹt mũi và đau họng. Tuy nhiên, cảm lạnh thường chỉ kéo dài trong vài ngày, trong khi viêm xoang có thể kéo dài hơn.
- Viêm mũi dị ứng: Viêm mũi dị ứng có thể gây ra các triệu chứng tương tự như viêm xoang, bao gồm sổ mũi, nghẹt mũi và chảy nước mắt. Tuy nhiên, viêm mũi dị ứng thường không gây đau đầu hoặc đau mặt.
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên: Nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể gây ra các triệu chứng tương tự như viêm xoang, bao gồm sổ mũi, nghẹt mũi và ho. Tuy nhiên, nhiễm trùng đường hô hấp trên thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ và không gây đau đầu hoặc đau mặt.
Phân loại viêm xoang
Viêm xoang có thể chia làm 2 loại: Viêm xoang cấp tính và viêm xoang mạn tính.
- Viêm xoang cấp tính là tình trạng viêm xoang kéo dài dưới 4 tuần. Viêm xoang cấp thường do nhiễm trùng vi khuẩn, virus hoặc nấm.
- Viêm xoang mạn tính là tình trạng viêm xoang kéo dài trên 12 tuần. Viêm xoang mạn do dị ứng hoặc phát triển từ viêm xoang cấp và các bệnh lý hô hấp khác.
Dấu hiệu của viêm xoang
Dấu hiệu của viêm xoang được thể hiện qua các triệu chứng sau:
Đau đầu và áp lực vùng trán
Đây là triệu chứng phổ biến nhất của viêm xoang. Đau đầu thường có cảm giác như bị búa bổ, đau nhức hoặc áp lực ở vùng trán, giữa hai mắt, trên đỉnh đầu hoặc má.
Sổ mũi và nghẹt mũi
Sổ mũi và nghẹt mũi là những triệu chứng điển hình của viêm xoang. Sổ mũi có thể là mủ hoặc nước, thường có màu vàng hoặc xanh. Nghẹt mũi có thể khiến người bệnh xoang khó thở qua mũi, phải thở bằng miệng.
Đau họng và ho
Đau họng và ho có thể là những triệu chứng đi kèm với viêm xoang. Đau họng thường là do dịch nhầy từ xoang chảy xuống họng. Ho có thể do viêm xoang hoặc do nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Sưng đỏ mắt
Sưng đỏ mắt có thể là một triệu chứng của viêm xoang. Sưng đỏ mắt có thể do dịch nhầy từ xoang chảy xuống ổ mắt.
Khứu vị giác suy giảm
Khứu vị giác suy giảm có thể là một triệu chứng của viêm xoang. Khứu vị giác suy giảm có thể do viêm xoang và nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Các triệu chứng khác
Ngoài những triệu chứng trên, viêm xoang có thể gây ra một số triệu chứng khác như chảy nước mắt, chảy mủ từ mũi, suy nhược cơ thể và sốt do nhiễm trùng.
Mức độ nguy hiểm của viêm xoang
Viêm xoang cấp tính được cho là không nguy hiểm và có thể tiêu biến khi hết chu kỳ bệnh lý. Tuy nhiên, vẫn có khả năng viêm xoang cấp tính phát triển trở thành mạn tính. Lúc này, khả năng xảy ra các biến chứng nguy hiểm là hoàn toàn có thể.
Biến chứng xoang tới não bộ
Xoang có thể gây ra biến chứng nội sọ, tổn thương trực tiếp tới não và màng não. Người bệnh gặp biến chứng có thể trở nên ngớ ngẩn, teo liệt nửa người do liên kết trực tiếp của màng não tới tủy sống, thậm chí tử vong.
Biến chứng tai mũi họng
Nhiễm trùng xoang gây ra một số biến chứng tai mũi họng như viêm tai giữa, viêm mũi họng, viêm thanh quản. Ngoài ra, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là biến chứng rất nguy hiểm có thể gây tử vong.
Biến chứng về mắt
Do có vị trí cạnh hốc mắt nên viêm xoang có thể gây ra một số biến chứng về mắt như viêm kết mạc, sưng tấy màng bồ đào, viêm giác mạc, nhược thị, đục thủy tinh thể thậm chí mù lòa.
Một số hiểu lầm về viêm xoang
Là căn bệnh phổ biến, vì vậy có nhiều luồng thông tin về viêm xoang không được kiểm chứng. Những thông tin sai và gây hiểu lầm này có thể làm cản trở kế hoạch điều trị hoặc làm diễn biến bệnh viêm xoang tăng nặng do không chạy chữa kịp thời.
Viêm xoang không cần chữa mà có thể tự khỏi
Đúng là có ghi nhận không ít trường hợp viêm xoang cấp tính có thể tự khỏi.
Hoặc những người viêm xoang thể nhẹ khi thay đổi địa lý sinh sống thì bệnh giảm rõ rệt.
Vấn đề này cần được quan sát, đánh giá thêm trên một số phương diện khác như điều kiện bệnh lý và chăm sóc sức khỏe tại nhà.
Viêm xoang là căn bệnh chung sống suốt đời, chạy chữa vô ích
Nhiễm trùng là căn nguyên của viêm xoang.
Một khi loại bỏ hết ổ viêm nhiễm, triệu chứng giảm, viêm xoang sẽ khỏi hoàn toàn.
Viêm xoang có thể chữa bằng biện pháp tâm linh
Truyền hình VTV1 đã có phóng sự về một “thầy lang dỏm” với tuyệt chiêu “bắt sâu chữa xoang”. Mê tín dị đoan không bao giờ có thể chữa khỏi viêm xoang. Đó chỉ là hình thức lừa đảo trá hình và trục lợi bất chính.
Viêm xoang không lây nhiễm
Viêm xoang hoàn toàn có thể lây qua giọt bắn. Giọt bắn chứa các dị nguyên như bụi hay nấm mốc có thể xâm nhập khi tiếp xúc gần. Đối tượng trẻ sơ sinh sẽ cần được chú ý nhiều hơn vấn đề lây nhiễm vì đề kháng thấp.
Lạm dụng thuốc xịt, rửa mũi nước muối
Việc lạm dụng thuốc xịt co mạch có thể dẫn đến xơ hóa mũi, giảm đàn hồi niêm mạc. Rửa mũi nước muối nhiều cũng làm khô mũi, biến dạng vách ngăn, gây chảy máu cam và nghẹt mũi.
Các biện pháp điều trị viêm xoang
Viêm xoang có nhiều cách chữa và đa dạng trong các biện pháp điều trị. Ở đây sẽ liệt kê những biện pháp cho hiệu quả tốt đã được kiểm chứng tại nhà và cơ sở y tế:
Điều trị viêm xoang tại nhà
Do viêm xoang có thời gian bệnh kéo dài, nó cũng liên quan nhiều đến yếu tố sức khỏe tổng thể nên các biện pháp mềm tại nhà rất quan trọng.
Vệ sinh xoang mũi hằng ngày
Vệ sinh xoang mũi là biện pháp làm sạch dịch mủ bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối biển. Người bệnh xoang có thể áp dụng biện pháp này hàng ngày để loại bỏ dịch mủ và tránh viêm nhiễm lây lan.
Xông lá và chườm nóng
Xông lá thuốc là một biện pháp dân gian tốt trong hỗ trợ điều trị viêm xoang. Xông lá giúp giảm nghẹt mũi và có tác dụng đào thải viêm tương tự sục rửa mũi. Một số loại lá như chanh, bạc hà, tía tô… có hiệu quả tốt trong điều trị xoang, giảm đau và stress khi xông. Lưu ý tránh xông quá lâu gây khô mũi và tăng huyết áp, làm đau nhức thêm vùng xoang.
Người bệnh xoang khi đau cũng có thể áp dụng dùng khăn ấm chườm lên vùng xoang. Cách làm này có thể giúp giãn cơ, giảm đau viêm và sưng tấy.
Chăm sóc sức khỏe tổng thể
Chăm sóc sức khỏe tổng thể là điều không thể bỏ qua đối với người bệnh viêm xoang. Bổ sung và xây dựng chế độ ăn lành mạnh đầy đủ vitamin giúp tăng cường miễn dịch. Tập thể dục, thể thao giúp tiết mồ hôi và thư giãn, giúp kích thích hô hấp và đào thải bã mủ.
Điều trị sử dụng thuốc
Người bệnh xoang cần lưu ý sử dụng thuốc điều trị tư vấn bởi bác sĩ. Đặc biệt là các thuốc kháng sinh hay giảm đau liều mạnh có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Không chỉ Tây y, một số bài thuốc Đông y cũng rất hữu hiệu trong thông kinh hoạt lạc điều trị xoang.
Biện pháp điều trị viêm xoang tại cơ sở y tế
Điều trị viêm xoang tại cơ sở y tế rất cần thiết vì các biện pháp tại nhà nhiều khi không đem lại hiệu quả mong muốn. Ngoài ra, việc tự điều trị cũng cho những rủi ro nhất định, ví dụ như lạm dụng thuốc, dùng lực quá mạnh day bấm, xông hơi quá lâu…
Dẫn lưu xoang
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng thủ thuật dẫn lưu xoang để loại bỏ dịch nhầy. Thủ thuật này được thực hiện bằng cách sử dụng một ống nhỏ để dẫn dịch nhầy ra khỏi xoang.
Biện pháp này tương tự với sục rửa mũi nhưng hoạt động sâu và sạch hơn.
Phẫu thuật xoang
Phẫu thuật xoang là biện pháp cuối cùng để điều trị viêm xoang. Phẫu thuật xoang được thực hiện để mở rộng lỗ thông xoang, giúp xoang thông thoáng hơn và ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát. Điểm yếu của biện pháp này là chi phí cao và có khả năng tái phát do cơ địa bệnh lý.
Trị liệu điện sinh học
Chỉ mới xuất hiện thời gian vài năm trở lại đây, trị liệu điện sinh học đã chứng tỏ hiệu quả tốt trong điều trị viêm xoang. Không xâm lấn và không sử dụng thuốc, trị liệu bằng điện áp thấp an toàn và không có tác dụng phụ. Dòng điện giúp thông kinh hoạt huyết, cải thiện tuần hoàn và miễn dịch, trực tiếp đánh tan các vấn đề viêm nhiễm.
Lời ngỏ của chuyên gia các bệnh tai mũi họng ASIN
Viêm xoang không nguy hiểm nhưng vẫn tiềm tàng những nguy cơ gây ra các vấn đề thứ phát. Tất cả mọi người đều cần đặc biệt lưu ý đến vấn đề vệ sinh và chăm sóc sức khỏe. Như vậy mới có thể hỗ trợ phòng ngừa và điều trị viêm xoang hiệu quả.
Hy vọng qua bài viết trên của ASIN, các bạn đã hiểu rõ hơn về viêm xoang, từ đó lựa chọn cách thức tốt nhất để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho mình.